ห้องสมุดกับปัญหา e-book

นักเขียนกลุ่มหนึ่ง ได้ร่วมมือกับกลุ่มรณรงค์ขับเคลื่อนทางสังคมในนาม Fight for the Future  เขียนจดหมายเปิดผนึกเรียกร้องให้บรรดาสำนักพิมพ์และหน่วยธุรกิจของพวกเขาหยุดความพยายามที่กลุ่มมองว่าเป็นการบ่อนทำลายห้องสมุด ในขณะที่ทางสมาคมสำนักพิมพ์อเมริกัน ( Association of American Publishers ) ได้มองการเรียกร้องครั้งนี้ว่าเป็นการบิดเบือนข้อมูล

จดหมายเปิดผนึกดังกล่าว จัดทำขึ้นในวันที่ 29 ตุลาคม ที่ผ่านมา โดยมีผู้ร่วมลงชื่อกว่า 300 รายชื่อ ในจำนวนนี้มีนักเขียนอย่าง Neil Gaiman, Alok Menon, Naomi Klein, Saul Williams

เนื้อความในจดหมาย ระบุว่า “ห้องสมุดเป็นรากฐานในการเพาะบ่มสิ่งที่ดี  พวกเราเหล่านักเขียนที่ลงนามท้ายจดหมายฉบับนี้รู้สึกท้อแท้เมื่อเห็นการปฏิบัติต่อห้องสมุดในนามของพวกเรา แต่กระทำผ่านสมาคมอย่าง Association of American Publishers และ Publishers Association ซึ่งได้บ่อนทำลายสิทธิของห้องสมุดในการที่จะเป็นเจ้าของและรักษาไว้ซึ่งหนังสือของตนด้วยการใช้ข้อกฎหมายรวมถึงโยนความผิดให้บรรณารักษ์”

จดหมายเปิดผนึกฉบับดังกล่าวออกมาในช่วงระหว่างการต่อสู้เรื่องลิขสิทธิ์ที่ Internet Archive’s program ทำการสแกนหนังสือและให้ยืม-คืนหนังสือของห้องสมุดที่สแกนแล้ว ภายใต้ข้อกฎหมายประเด็น Control digital lending  ที่อยู่ระหว่างหาข้อสรุปกันยังไม่แล้วเสร็จ

Control digital lending (CDL) คืออะไร ?

อธิบายได้ว่า ภายใต้ความเป็นห้องสมุด (รวมถึงห้องสมุดบนเว็บไซต์อย่าง Internet Archive ) สามารถสแกนหนังสือที่ห้องสมุดซื้อตัวเล่มเข้ามาและให้ยืมหนังสือที่สแกนแล้วนั้นแทนที่จะเอาไปถ่ายเอกสารทำสำเนา โดยให้อยู่ภายใต้กฎการยืมคืนคล้ายกับตัวเล่ม ซึ่งจะสามารถให้ยืมได้เพียงหนึ่งคนต่อครั้งเท่านั้น รวมถึงตัวหนังสือที่สแกนก็จะถูกเข้ารหัส (DRM : Digital Rights Management คือระบบการจัดการสิทธิดิจิตอล ) ไว้ด้วย นอกจากนั้นแล้วต้องมีเพียงฟอร์แมทเดียว เช่น pdf หรือไม่ก็ e-pub เพียงอย่างใดอย่างหนึ่งเท่านั้นเพื่อให้คงสิทธิการใช้ได้เพียง 1 คนต่อครั้ง หากมีคนยืมหนังสือที่สแกนไปแล้ว หนังสือตัวเล่มจริงก็จะไม่สามารถยืมได้เช่นเดียวกัน

Internet Archive
Open library

ย้อนกลับไปในปี 2020 สำนักพิมพ์ยักษ์ใหญ่อย่าง Hachette Book Group, HarperCollins, John Wiley & Sons รวมถึง Penguin Random House ได้ยื่นฟ้อง Internet Archive ต่อศาลในเมืองนิวยอร์ก ในข้อหาละเมิดลิขสิทธิ์ โดยในคำร้องได้ขอให้ศาลมีคำสั่งห้ามไม่ให้ทาง Internet Archive ทำการสแกนสิ่งพิมพ์ นำเสนอต่อสาธารณะชนรวมถึงจำหน่าย จ่าย แจก ผลงานดังกล่าวต่อสาธารณะชนผ่านหน่วยธุรกิจอย่าง Open Library และ National Emergency Library

National Emergency Library คือโปรเจ็กต์ที่ Internet Archive เปิดตัวในเดือนมีนาคม 2020 ที่เปิดให้ผู้คนเข้าถึงหนังสือที่ทำการสแกนแล้วกว่า 1.4 ล้านเล่มผ่านเว็บไซต์ Open Library ได้โดยไม่จำกัดในช่วงที่มีการระบาดของโควิด 19 ซึ่งทางกลุ่มสำนักพิมพ์นั้นมองว่าโปรเจ็กต์ดังกล่าวเป็นการกระทำที่ผิดกฎหมายอย่างกว้างขวางแต่ทาง Internet Archive ก็แย้งว่าโปรเจ็กต์ดังกล่าวมีวัตถุประสงค์เพื่อให้ผู้คนสามารถเข้าถึงหนังสือได้ในช่วงที่มีการแพร่ระบาดของโควิด19 เท่านั้น

นอกจากนั้นแล้วเมื่อเดือนกุมภาพันธ์ ปี 2022 ที่ผ่านมา การที่สมาคมสำนักพิมพ์แห่งอเมริกันสามารถร้องขอให้ระงับการบังคับใช้กฎหมายในรัฐแมรีแลนด์ได้สำเร็จ ซึ่งกฎหมายดังกล่าวต้องการให้สำนักพิมพ์อนุญาตให้สิทธิ e-book ของหนังสือดังกล่าวให้กับห้องสมุดด้วย

ห้องสมุดกับ CDL

ในมุมมองของบรรณารักษ์ CDL ก็เหมือนกับการยืมคืนหนังสือตามปกติ เพียงแค่ปรับเปลี่ยนรูปแบบมาให้เหมาะกับผู้ใช้ห้องสมุดยุคใหม่ ภายใต้กฎหมายลิขสิทธิ์ ห้องสมุดมีสิทธิที่จะให้ยืมคืนหนังสือที่ซื้อเข้าห้องสมุดมาโดยไม่ต้องขออนุญาตสำนักพิมพ์หรือต้องจ่ายเงินเพิ่มแต่อย่างใด แล้วเหตุใดสำนักพิมพ์ถึงต้องฟ้องร้องห้องสมุดในเรื่องที่เกี่ยวกับ CDL

นั่นก็เป็นเพราะว่า สำนักพิมพ์บางแห่งต้องการบีบให้ห้องสมุดอยู่ในกรอบที่ไม่สามารถเป็นเจ้าของหนังสือในรูปแบบดิจิตอลหรือ e-book ได้ และหากต้องการใช้ e-book ก็ต้องได้รับอนุญาตเสียก่อนผ่านช่องทางของสำนักพิมพ์ อย่างเช่น overdrive โดยที่ห้องสมุดจะต้องซื้อในราคาที่สูงกว่าและมีข้อจำกัดในการใช้งานเพิ่มขึ้น

ในมุมมองของสำนักพิมพ์เห็นว่าการที่ห้องสมุดให้ยืมคืนหนังสือผ่าน CDL นั้นทำให้สูญเสียรายได้จาก license fee ที่สำนักพิมพ์ควรจะได้รับ

หากมองในมุมกว้าง จดหมายเปิดผนึกดังกล่าว ได้สะท้อนให้เห็นถึงทศวรรษที่ไม่ลงรอยกันในตลาดส่วน e-book ของห้องสมุด ซึ่งทางบรรณารักษ์และฝ่ายสนับสนุนห้องสมุดเห็นว่าการอนุญาตให้เข้าถึงตลาดส่วนนี้นั้น มีข้อจำกัดมากมายแถมราคายังไม่คงที่อีกด้วย ส่วนทางสำนักพิมพ์เองก็กังวลเกี่ยวกับการยืม e-book ที่จะส่งผลต่อยอดขายของพวกเขาเช่นกัน

………….

eBook Licensing in Europe and the Vanishing Library?
สนับสนุนการทำบทความ กดไลค์ กดแชร์ หรือสามารถบริจาคเงินเพื่อเป็นกำลังใจให้กับเราได้ที่
ธนาคารไทยพาณิชย์: สาขามหาวิทยาลัยเชียงใหม่
ชื่อบัญชี : HEROTHAILAND.COM
บัญชี : ออมทรัพย์ เลขที่บัญชี : 667-265599-4

Similar Articles

Comments

Advertisement

โปรโมชั่น 2 ขวด Protriva Black seeds อาหารเสริมน้ำมันงาดำ จำนวน 2 ขวด

Royal Kludge RK68

Royal Kludge RK68 RGB Hotswap USB HUB คีย์บอร์ดเกมมิ่งคีย์ไทย ไร้สายบลูทูธและมีสาย เปลี่ยนสวิตซ์ได้ เลเซอร์ไทย - English

Most Popular

ฮาร์ดดิสโน๊ตบุ๊ค 1TB SSD M.2

1TB SSD (เอสเอสดี) HIKVISION E3000 M.2 PCI-e Gen 3 x 4 NVMe ประกัน 5 ปี