ห้องสมุดออนไลน์คืออะไร ?

Listen to this article

Internet Archive คือห้องสมุดออนไลน์ที่มีหนังสือ ภาพยนตร์ ซอฟท์แวร์ เพลง เว็บไซต์ต่าง และมีอะไรอื่น ๆ อีกมากมาย ให้เราเข้าใช้งานได้ฟรี  โดยมีจุดมุ่งหมายให้เป็นการดำเนินงานโดยไม่หวังผลกำไร


เมื่อวันจันทร์ที่ผ่านมา สำนักพิมพ์จำนวน 4 แห่งได้ฟ้องร้อง Brewster Kahle ผู้ก่อตั้ง Internet Archive ซึ่งเป็นช่วงที่เกิดการระบาดของโควิดอยู่พอดี 

การเป็นคดีความนี้มีสาเหุตมาจากการที่แนวคิดของห้องสมุด ที่พยายามจะรวบรวมเป็นเจ้าของและให้ยืมหนังสือในรูปแบบดิจิตอล ซึ่งเป็นที่มาของการนำหนังสือมาสแกนให้อยู่ในรูปดิจิตอล

 และนั่นก็เป็นคำถามที่ต้องค้นหาว่า “ห้องสมุดคืออะไรในโลกดิจิตอล ?”

photo by Devon Divine

……

ในปัจจุบันนี้ สำนักพิมพ์ส่วนใหญ่จะมอบใบอนุญาตในส่วนของ e-book ให้กับผู้ที่จะนำไปจัดจำหน่ายต่อโดยมีเงื่อนไขบางอย่าง เช่น จะสามารถเข้าใช้งาน e-book ดังกล่าวได้สองปีหรือยืมได้ 52 ครั้ง  และเมื่อครบสัญญาต้องต่อสัญญาใหม่ ซึ่งเงื่อนไขดังกล่าวทางบรรณารักษ์มองว่าเป็นอุปสรรคต่อห้องสมุดในการที่จะสร้างแหล่งรวมสื่อดิจิตอลเพื่อสาธารณชน 

นอกจากนั้นแล้ว ยังมีหนังสือเก่าจำนวนหนึ่งที่ยังไม่ได้มีรูปแบบดิจิตอลหรือ e-book รวมทั้งไม่มีแนวโน้มที่จะถูกนำไปทำให้อยู่ในรูปแบบ e-book เพื่อการค้า ทั้งนี้อาจด้วยตัวหนังสือเองไม่ได้น่าสนใจพอที่จะนำไปทำเพื่อการค้าหรือไม่ก็เกิดจากลิขสิทธิ์ของหนังสือนั้น ๆ ยังไม่ชัดเจน

หนังสือที่สแกนแล้วเปิดให้ยืมจาก Internet Archive ได้นั้น ในตอนแรกคือหนึ่งเล่มต่อหนึ่งคน  แต่เมื่อได้รับความนิยมในช่วงการระบาดของโควิดและต้องกักตัวอยู่กับบ้าน เลยเปิดให้มีการยืมได้อย่างไม่จำกัด โดยตัวเลขคร่าว ๆ มีหนังสือที่ถูกสแกนขึ้นไปเก็บไว้อยู่ราว ๆ 1.4 ล้านเล่ม 

ซึ่งพอข่าวกระจายออกไป นักเขียน สำนักพิมพ์บางแห่งและแม้แต่สมาคมสำนักพิมพ์แห่งอเมริกันก็กล่าวหาทาง Internet Archive ว่าเป็นการฉวยโอกาสบนสิทธิของนักเขียนและสำนักพิมพ์

ต้นเดือนมิถุนายนที่ผ่านมา กลุ่มสำนักพิมพ์ยักษ์ใหญ่อย่าง  Hachette Book Group, HarperCollins, John Wiley & Sons และ Penguin Random House โดยร่วมมือกับสมาคมสำนักพิมพ์แห่งอเมริกันได้ยื่นฟ้อง Internet Archive ต่อศาลด้วยข้อกล่าวหาละเมิดลิขสิทธิจากการนำหนังสือไปสแกนเนื้อหาโดยไม่ได้รับอนุญาต โดยร้องขอให้ศาลมีคำสั่งห้ามไม่ให้ Internet Archive แสกนหน้าหนังสือและหรือนำหนังสือ งานเขียนที่มีลิขสิทธิไปให้บริการแก่สาธารณะชนโดยทันที

……

Kahle บอกว่า  Internet Archive จะยังคงเป็นห้องสมุดเปิดออนไลน์ต่อไป โดยจะกลับไปใช้การเปิดให้ยืมหนังสือที่สแกนแล้วแบบ 1 เล่มต่อ 1 ผู้ใช้งานเท่านั้น บนพื้นฐานของการที่ห้องสมุดได้รับหนังสือตัวเล่มมาอย่างถูกกฏหมายแล้วนำมาสแกนให้อยู่ในรูปดิจิตอลหรือทำเป็น e-book เพื่อให้สาธารณะชนยืม-คืน ได้เหมือนกับตัวเล่ม โดยมีการใช้ DRM เข้ารหัส e-book ไว้ ทั้งนี้หากมีผู้ยืม e-book อ่าน บรรณารักษ์ก็จะเก็บตัวเล่มไว้ไม่ให้มีการยืมคืนในช่วงเวลาดังกล่าว หรือในทางกลับกัน หากมีผู้ยืมหนังสือตัวเล่มไปอ่านอยู่ ก็จะงดให้ยืมอ่าน e-book ในช่วงเวลาดังกล่าว

แต่ทางสำนักพิมพ์และนักเขียนก็มีข้อแย้งว่า จากประสบการณ์หลายปีที่ผ่านมา พวกเขาค้นพบว่า “มันไม่ได้มีหลักการใช้อย่างเป็นธรรม (fair use) สำหรับทั้งสองฝ่ายเกิดขึ้นจริงเพื่อจะมารองรับจุดประสงค์ในการกระจายหนังสือไปยังสาธารณะชนคนหมู่มาก ปัญหาการละเมิดลิขสิทธิยังเกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง”

เรื่องราวดังกล่าวจะมีบทสรุปอย่างไร อีกไม่นานคงมีคำตอบที่ชัดเจน

สนับสนุนการทำบทความ กดไลค์ กดแชร์ หรือสามารถบริจาคเงินเพื่อเป็นกำลังใจให้กับเราได้ที่
ธนาคารไทยพาณิชย์: สาขามหาวิทยาลัยเชียงใหม่
ชื่อบัญชี : HEROTHAILAND.COM
บัญชี : ออมทรัพย์ เลขที่บัญชี : 667-265599-4

Similar Articles

Comments

Advertisement

โปรโมชั่น 2 ขวด Protriva Black seeds อาหารเสริมน้ำมันงาดำ จำนวน 2 ขวด

Royal Kludge RK68

Royal Kludge RK68 RGB Hotswap USB HUB คีย์บอร์ดเกมมิ่งคีย์ไทย ไร้สายบลูทูธและมีสาย เปลี่ยนสวิตซ์ได้ เลเซอร์ไทย - English

Most Popular

ฮาร์ดดิสโน๊ตบุ๊ค 1TB SSD M.2

1TB SSD (เอสเอสดี) HIKVISION E3000 M.2 PCI-e Gen 3 x 4 NVMe ประกัน 5 ปี