หนังสือเปลี่ยนชีวิต

บทความนี้อ้างอิงจากงานเขียนของ Allison Hill

เย็นวันหนึ่งขณะที่ฉันกำลังทำงานในร้านหนังสืออยู่นั้น ลูกค้าคนหนึ่งถามฉันว่า “ผมกำลังตามหาหนังสือเล่มหนึ่งอยู่ และผมเห็นว่าพนักงานของคุณช่วยหาหนังสือเล่มนั้นให้ผมทั่วร้านแล้วยังไม่เจอเลยคิดว่าบางทีคุณอาจจะช่วยผมได้”  ฉันจึงถามลูกค้าคนนั้นไปว่าหนังสือที่คุณตามหาอยู่นั้นเป็นอย่างไร  เขาหยุดไปชั่วขณะ แล้วก็พูดออกมาด้วยน้ำเสียงที่ดูเหมือนจะเริ่มร้องไห้ “ผมกำลังตามหาหนังสือสักเล่มที่จะช่วยเปลี่่ยนแปลงชีวิตผมได้”

ตลอดระยะเวลาที่ฉันขายหนังสือมา 20 ปี  เคยเจอลูกค้าที่มาแบ่งปันเรื่องราวที่น่าประหลาดใจในชีวิตของเขาอยู่ก็มากมายหลายคน   มีผู้หญิงคนหนึ่ง อายุราวสักห้าสิบปลาย ๆ เคยถามฉันถึงหนังสือที่เกี่ยวกับความสัมพันธ์ แต่หลังจากที่ฉันก้าวเดินออกไปหาหนังสือดังกล่าวในชั้นหนังสือ เธอก็เริ่มร้องไห้และเล่าเรื่องการแต่งงานของลูกสาวเธอกับผู้เป็นสามีที่ไม่ค่อยดีนัก แล้วทำไมเธอถึงคิดว่าหนังสือสักเล่มจะสามารถช่วยชีวิตเธอได้  คู่บ่าวสาวที่แต่งตัวสวยงาม เจ้าบ่าวสวมชุดสูทส่วนเจ้าสาวมาในชุดรัดรูป  เดินเข้ามาในร้านช่วงวันหยุดและถามฉันถึงหนังสือสักเล่มที่จะมอบให้กับเพื่อนของเขาที่ป่วยเป็นโรคมะเร็งระยะสุดท้าย

ก่อนหน้านี้พวกเขาได้ลองค้นหาหนังสือใน Amazon มาก่อนแล้ว แต่่รายชื่อหนังสือที่พวกเขาเจอส่วนใหญ่ล้วนเป็นเรื่องที่เกีี่ยวกับกลไกว่าจะทำอย่างไรให้มีชีวิตอยู่รอดได้ ไม่ใช่บทกวีที่ให้ระลึกถึงความตายอย่างสงบ  นอกจากนี้ฉันยังเคยเจอลูกค้าที่มาถามหานวนิยายดี ๆ  อยู่หลายราย “ประมาณว่าเป็นเรื่องราวที่ทำให้พวกเขาหัวเราะได้ มีความสุขได้” และยอมรับว่า มีเพียงแค่ครั้งเดียวเท่านั้นที่ฉันหาหนังสือเล่มดังกล่าวให้กับพวกเขาได้ ทั้งนี้ที่พวกเขาต้องการทำให้ตัวเองสนุก หัวเราะ หรือมีความสุขนั้น เป็นเพราะว่าต้องการบางอย่างที่ช่วยเบี่ยงเบนความสนใจจากเรื่องที่เจ็บปวดหรือโศกเศร้า ซึ่งต่อมาหลังจากนั้นพวกเขาก็ได้เล่าเรื่องราวอันแสนเศร้าให้ฟัง  …

มีอยู่ครั้งหนึ่งลูกค้าที่แต่งตัวแบบพวกฮิปปี้ ดูรุงรัง ถามหาหนังสือที่เกี่ยวกับการเงินส่วนบุคคล เนื่องจากว่าเธอกำลังเริ่มอยากที่จะปีนออกจากการเป็นหนี้ก้อนโต นักแสดงที่มีชื่อเสียงคนหนึ่งยอมรับว่าเขากลัวเวทีและถามหาหนังสือชื่อ Feel the fear and Do It Anyway   แล้วก็ยังมีเด็กวัยรุ่นผู้หญิงคนหนึ่งถามหาหนังสือที่สร้างกำลังใจให้ลุกขึ้นยืนจากความเสียใจ ท้อแท้ เพราะว่าเธอเพิ่งเสียลูกไป

เมื่อการแข่งขันทางอินเตอร์เน็ตเริ่มต้นขึ้น ร้านหนังสือได้กลายเป็นเหมือนสถานที่สำหรับแสดงสินค้าให้กับสำนักพิมพ์และผันตัวเองให้กลายมาเป็นภัณฑารักษ์ผู้ดูแลงานวรรณกรรม แต่คุณค่าที่แท้จริงของเราอาจจะเรียบง่ายกว่านั้น …. บ่อยครั้งที่ผู้คนมาหาเราเพียงเพื่อที่จะคุยกับมนุษย์คนอื่นๆ  ในโลกที่ทุกสิ่งทุกอย่างล้วนมีความเป็นอัติโนมัติมากขึ้นเรื่อยๆ  ไม่ว่าจะเป็นการประมวลผลโดยคอมพิวเตอร์  ระบบที่อิงอยู่กับอินเตอร์เน็ต บางคนเพียงแค่ต้องการเล่าเรื่องของเขาให้กับมนุษย์คนอื่น ๆ ฟัง  ให้รู้สึกเหมือนกับว่ามีใครสักคนรับฟังเขาอยู่รวมทั้งพกพาความหวังกลับไปซึ่งจะช่วยให้เปลี่ยนแปลงภาวะที่เขาเป็นอยู่ได้  — ความหวังจากเนื้อหาในหนังสือ

ฉันเดินลงไปชั้นล่างพร้อมกับลูกค้าและเดินออกไปยังกองหนังสือที่พนักงานในร้านได้เลือกให้ลูกค้าคนนั้นได้เห็นก่อนหน้านี้  ในนั้นมีหนังสืออย่าง Going to Pieces Without Falling Apart, A Woman’s Worth, The Gift of Fear  รวมอยู่ด้วย  ในหลาย ๆ จุดที่หนังสือเหล่านี้ได้เปลี่ยนมุมมองความเข้าใจของตัวฉัน เปลี่ยนวิธีคิดที่เคยชิน แม้กระทั่งอาจจะพูดได้ว่าเคยช่วยชีวิตฉันไว้ครั้งหนึ่ง

เมื่อตอนที่ฉันอายุ 18 ปี หนังสือชื่อ  Diet for a small Planet ได้สร้างแรงบันดาลใจให้เปลี่ยนมาเป็นผู้ศรัทธาในการรับประทานมังสวิรัติ ส่วนหนังสือชื่อ The Comfort Trap   ได้ช่วยให้ตระหนักถึงความสำคัญบางอย่างในชีวิตการแต่งงานครบรอบสิบปี  ส่วนหนังสือชื่อ  Wherever You Go, There You Are สอนให้ฉันรู้จักการทำสมาธิและสร้างความสนใจใหม่ให้เกิดขึ้นในชีวิต  ดังที่ Thoreau ได้เขียนไว้ว่า ” มีสักกี่คนกันที่ได้ใช้วันคืนกับโลกใบใหม่ที่เขาได้ค้นพบจากการอ่านหนังสือในช่วงชีวิตหนึ่ง”

ในช่วงสองสามปีมานี้ถือได้ว่าเป็นยุคใหม่สำหรับเราทุกคน เต็มไปด้วยการเปลี่ยนแปลง และสำหรับใครหลายคน การเปลี่ยนแปลงเหล่านั้นรู้สึกได้ถึงการเปลี่ยนแปลงที่ย่ิงใหญ่และเกิดขึ้นอย่างฉับพลัน แต่สิ่งเหล่านี้ล้วนเกิดจากการที่เราได้ใช้เวลาหลายปีในการสร้างมันขึ้นมา  เป็นผลจากการตัดสินใจนับร้อยนับพันที่เกิดขึ้นในแต่ละวัน     ฉันไม่ได้กำลังพูดว่าการที่เศรษฐกิจโลกล่มสลายนั้นเป็นความผิดของเรา แต่กำลังบอกว่าบางที ณ ปัจจุบัน เรากำลังสร้างทางเลือกในทุก ๆ วัน ที่จะส่งผลต่ออนาคตของเรา การตัดสินใจที่จะประหยัดเงินจำนวน 6 เหรียญฯ เมื่อซื้อหนังสือกับ Amazon แล้วลองคูณด้วยจำนวนของลูกค้านับพันรายต่อวัน นั่นหมายความว่าร้านหนังสือตามท้องถนนแถวบ้านคุณที่ซึ่งคุณชอบไปหมกตัวอยู่นาน ๆ พบปะเพื่อนฝูง หรือค้นหาหนังสือที่อาจเปลี่ยนแปลงชีวิตคุณได้   …..  ร้านหนังสือที่ว่ามันจะค่อยๆ  หายไปในไม่กี่ปีข้างหน้านี้

แต่สำหรับตอนนี้ พวกเราหลายคนที่เปิดร้านขายหนังสืออยู่นั้น ต่างก็ให้คำมั่นสัญญาต่ออะไรที่ฉันเชื่อว่าเป็นความต้องการอย่างสูงส่ง นั่นก็คือการเลือกหนังสือให้เหมาะกับคนอ่าน สำหรับคืนนี้ พอฉันเลิกงาน ฉันเห็นมีคนอยู่ราว 30 คน ต่อแถวกันซื้ออาหารปิ้งย่างจากรถขายอาหารที่จอดอยู่ในลานจอดรถของเรา แล้วก็ยังมีคนอีกราว 40 คนกำลังอยู่ในพื้นที่จัดงานของเราเพื่อที่จะรอฟังนักเขียนพูดถึงหนังสือของในงานเปิดตัวหนังสือเป็นครั้งแรก แล้วก็ยังมีสมาชิกชมรมคนอ่านหนังสือสัก 10 คนยืนจับกลุ่มพูดคุยเกี่ยวกับนวนิยายเรื่องใหม่ ในส่วนของร้านกาแฟก็มีคนสัก 12 คน บ้างก็อ่านหนังสือหรือไม่ก็กำลังเขียนหนังสือกันอยู่    ในส่วนของหมวดหนังสือเด็ก มีครอบครัวหนึ่ง พวกเขากำลังเปิดหนังสือภาพดูไปด้วยกัน และมีคนอีกราว 15 กำลังยืนเลือกหนังสือตามชั้นอยู่อย่างเงียบ ๆ  ณ เวลาขณะนี้ทำให้ฉันตระหนักถึงบทบาทอันยิ่งใหญ่ของร้านหนังสือที่มีต่อชุมชน ความรู้สึกนี้ทำให้ฉันรู้สึกเปี่ยมสุขมากเมื่อคิดได้ว่าวันนี้ขายหนังสือไปทั้งหมด 1,087 เล่ม และหนังสือแต่ละเล่มที่ขายอาจจะเปลี่ยนแปลงชีวิตใครบางคนที่ซื้อมันไปได้เช่นกัน

…….   ……..