เรื่องราว ตอนที่ 2
หากสถานการณ์ที่เป็นอยู่ยังคงดำเนินไปไม่เกิดการเปลี่ยนแปลง เราย่อมต้องเห็นว่าการเกษตรที่ถือเป็นเสาหลักของความเจริญรุ่งเรืองในเขตร้อน กลุ่มประชากรในเขตร้อนก็ควรที่จะมีความเจริญก้าวหน้าทางเศรษฐกิจรุดหน้าไปไกล
แต่ทว่ากลับไม่ได้เป็นเช่นนั้น
นับตั้งแต่ที่การปฏิวัติอุตสาหกรรมเริ่มต้นขึ้น ภาคการเกษตรก็มีการใช้แรงงานคนลดลง อีกทั้งยังมีการเก็บเกี่ยวผลผลิตได้รวดเร็วขึ้นกว่าเดิมมาก ความแข็งแกร่งของจักรวรรดิไม่ได้เป็นความบังเอิญที่ขึ้นอยู่กับความสามารถในการเพาะปลูกตลอดทั้งปีอีกต่อไป เมื่อมีอุปกรณ์ที่พัฒนาขึ้นมาเพื่อเก็บรักษาผลผลิตได้ดีขึ้นทำให้โอกาสทางการค้าเกิดการขยายตัวออกไป ซึ่งนั่นก็เกิดในช่วงเวลาที่เป็นยุคแห่งการออกไปสำรวจหาดินแดนใหม่ ๆ การล่าอาณานิคม การปฏิวัติทางวิทยาศาสตร์ จนมาถึงยุคของการปฏิวัติอุตสาหกรรมที่ทำให้กระบวนการทางเศรษฐกิจเกิดการเปลี่ยนแปลงไป โครงสร้างทางเศรษฐกิจหลายอย่างที่เราคุ้นเคยในปัจจุบันก็มีรากฐานมาจากการเปลี่ยนแปลงในครั้งนั้น ปัจจุบันนี้ ความรุ่งเรืองทางเศรษฐกิจของประเทศต่าง ๆ ไม่ได้ขึ้นอยู่กับการที่ประเทศดังกล่าวสามารถเพาะปลูกได้ผลผลิตมากหรือว่าน้อย นั่นก็เพราะว่า หากต้องการอะไรก็ตามสามารถอาศัยการนำเข้ามาทดแทนได้ตราบเท่าที่มีเงินซื้อ
งานวิจัยชิ้นหนึ่งของ Jeffrey D. Sachs (pdf file) ได้แสดงให้เห็นว่านับตั้งแต่ปี 1820 เป็นต้นมา ประเทศต่าง ๆ ในแถบโซนร้อนยังคงมี Gross national product หรือ GNP ต่อหัวอยู่ที่ราว ๆ 70% ของกลุ่มประเทศที่อยู่ในโซนหนาว อย่างไรก็ตามพอถึงปี 1992 สัดส่วนดังกล่าวก็เปลี่ยนไป โดยร่วงลงไปอยู่ที่ 25% ความแตกต่างระหว่าง GDP และ GNP นั้นก็คือ เราใช้ GDP เพื่อเป็นตัวแทนถึงมูลค่าของสินค้าทั้งหมดที่ผลิตขึ้นในประเทศดังกล่าว ในขณะที่ GNP นั้นจะเป็นตัวแทนถึงมูลค่าของสินค้าทั้งหมดที่ผลิตขึ้นโดยพลเมืองของประเทศดังกล่าวไม่ว่าพวกเขาจะผลิตมันขึ้นในประเทศหรือว่านอกประเทศก็ตาม
สิ่งที่นักวิจัยต้องการชี้ให้เห็นก็คือการเปลี่ยนแปลงของ GNP อย่างเห็นได้ชัด นั่นก็คือวัฒนธรรมในประเทศแถบหนาวของโลกได้ผลักดันตัวเองให้ประสบความสำเร็จได้อย่างรวดเร็วในระบบเศรษฐกิจโลก จากการอาศัยการค้าและการจัดซื้อจัดหาบรรดาทรัพยากร หลายประเทศในยุโรป อเมริกาหรือแม้แต่จีนเองที่ต่างก็เป็นผู้นำในการแข่งขันเพื่อสร้างความมั่งคั่งในยุคเศรษฐกิจโลกใหม่ มันเป็นเรื่องยากที่ประเทศอื่น ๆ ที่เหลือจะไล่ตามทัน
แต่เพียงมุมมองของประวัติศาสตร์อาจทำให้เราเข้าไม่ถึงข้อเท็จจริง เมื่อวิเคราะห์คำถามที่ว่าเพราะเหตุใดประเทศต่าง ๆ ในเขตหนาวโดยทั่วไปแล้วถึงมีความมั่งคั่งมากกว่าประเทศในเขตร้อน ดังนั้นเพื่อที่จะทำความเข้าใจอย่างถ่องแท้ว่ากำลังเกิดอะไรขึ้นบนโลกของเราในตอนนี้ เราจำเป็นต้องตรวจสอบว่าทำไมประเทศในเขตร้อนถึงไม่สามารถสร้างเศรษฐกิจของพวกเขาให้เติบโตเหมือนอย่างที่ประเทศเขตหนาวทำได้
แค่เพียงคำถามดังกล่าวก็สามารถแตกแยกย่อยได้อีกหลายประเด็น แต่เราจะเริ่มจากประเด็นแรกที่ค่อนข้างชัดเจนที่สุดกันก่อน
มนุษย์ทุกคนล้วนมีศักยภาพในการสร้างนวัตกรรมและการเติบโต กลุ่มประชากรที่อาศัยอยู่ในเขตหนาวไม่ว่าจะในอดีตหรือปัจจุบันก็ไม่ได้ถือว่าพวกเขามีความฉลาด แข็งแรงหรือมีทรัพยากรมากว่าคนในแถบร้อน ไม่ว่าจะวัดด้วยมาตรฐานไหนก็ตาม มีหลายเหตุผลที่ประเทศต่าง ๆ ในยุโรปกลายมาเป็นประเทศมหาอำนาจและล่าอาณานิคมได้มากมายด้วยอาศัยสองสิ่งต่อไปนี้ นั่นก็คือ ประการแรกทรัพยกรธรรมชาติที่พวกเขามีและอย่างที่สองคือการที่ต้องดิ้นรน ตัวอย่างเช่น หลักการคำนวนทางคณิตศาสตร์มากมายที่เราใช้กันทุกวันนี้ก็มาจากพื้นที่เขตร้อนที่สุดในตะวันออกกลาง ส่วนดินปืนที่ทำให้ชาวยุโรปสามารถทำลายล้างวัฒนธรรมของคนท้องถิ่นนั้นก็มาจากจีน ผลผลิตทางการเกษตรอย่างข้าวโพด มันฝรั่งและช็อคโกแลตนั้นพื้นเพต่างก็เริ่มต้นมาจากอเมริกาใต้ แต่หลังจากที่ทรัพยากรเหล่านี้ พืชพันธุ์เหล่านี้ถูกนำไปเพาะปลูกในยุโรปและเจริญเติบโตได้ดีเป็นเวลานานหลายศตรรษ ความเปลี่ยนแปลงก็เริ่มเห็นผล
Advertisement | Shopee
กล้องวงจรปิดใส่ซิมเน็ต 4G กล้องใส่ซิม พลังงานแสงอาทิตย์
ดังนั้นมันจึงสำคัญตรงที่การเข้าใจอย่างถ่องแท้ว่าเหตุผลที่ประเทศในเขตหนาวมีความร่ำรวยกว่าเขตร้อนในทุกวันนี้นั้น ไม่น่าจะเป็นปัจจัยที่เกี่ยวกับเรื่องคนหรือประชากร หากแต่น้ำหนักจะไปอยู่กับสภาพแวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติที่พวกเขาหาได้ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน แต่ใช่ว่าเรื่องของคน คุณภาพของคนจะไม่มีความสำคัญ หากเราพูดถึงการสร้างอาณานิคม การมีรัฐบาลที่โกงกิน คอรัปชันและการทำสงครามที่ไม่จำเป็นล้วนส่งผลกระทบอย่างมากต่อการเติบโตทางเศรษฐกิจทั่วโลก
ดังนั้นเมื่อพูดถึงประเด็นความสัมพันธ์ของเหตุและผลระหว่างเขตร้อนกับความยากจน สิ่งสำคัญที่ต้องพึงระลึกไว้เลยก็คือว่ามันยังมีปัจจัยอื่น ๆ อีกที่มีบทบาทด้วย
………..
ลองมาเริ่มจากเทคโนโลยี ในปัจจุบันเทคโนโลยีถือเป็นหนึ่งในภาคเศรษฐกิจที่มีอนาคตสดใสมากที่สุดของโลก ในปี 2022 มูลค่าตลาดเทคโนโลยีข้อมูลข่าวสารสูงถึง 8.51 ล้านล้านเหรียญฯ และคาดว่าจะเติบโตไปถึง 11.5 ล้านล้านเหรียญฯ ภายในปี 2026 ไม่ต้องพูดเลยว่า เทคโนโลยีมีบทบาทสำคัญอย่างใหญ่หลวงสำหรับความมั่งคั่งของประเทศ อย่างไรก็ดี ไม่ใช่เทคโนโลยีทุกประเภทที่จะสร้างความเท่าเทียม ก่อนหน้าที่การมาถึงของยุคโทรศัพท์มือถือและไมโครชิปจะสามารถทำให้ประเทศหนึ่งร่ำรวยขึ้นมาได้อย่างไม่น่าเชื่อนั้น มันจำเป็นต้องมีพื้นฐานบางอย่างอยู่ก่อนแล้ว นี่คือความแตกต่างเริ่มแรกระหว่างกลุ่มประเทศในเขตหนาวและเขตร้อน ประเทศที่อยู่ในเขตร้อนนั้นตกตามหลังอยู่ในภาคเทคโนโลยีที่สำคัญอยู่สองอย่าง อย่างแรกคือเรื่องของการเกษตร ถึงแม้ว่าการเก็บเกี่ยวผลผลิตได้เป็นจำนวนมากจะไม่ได้เป็นตัวบ่งชี้ถึงความเจริญรุ่งเรือง ดังที่ย้อนกลับไปในประวัติมนุษยชาติ แต่มันก็ยังคงเป็นเรื่องที่สำคัญ หลายประเทศในเขตหนาวได้คิดค้นพัฒนาอย่างต่อเนื่องและตามมาด้วยแนวทางเก็บเกี่ยวแบบใหม่รวมถึงได้ปรับปรุงการเพาะปลูก การทำฟาร์มให้ได้ผลผลิตเพิ่มขึ้นมาเป็นระยะเวลายาวนานมากกว่าประเทศในเขตร้อน ซึ่งเรื่องเดียวกันนี้สำหรับเขตร้อนแล้วมันดูเหมือนเป็นการลงุทนลงแรงมากเกินกว่าเหตุหรือจะทำก็ต่อเมื่อจำเป็นต้องทำเพื่อแก้ปัญหาเฉพาะหน้าเท่านั้น
………………….
ประเทศในเขตร้อนไม่มีความจำเป็นที่จะต้องปรับปรุงเทคโนโลยีทางการเกษตรของพวกเขาให้เร่งรุดหน้าเหมือนอย่างในประเทศเขตหนาว นั่นก็เพราะการเอื้อประโยชน์จากภูมิอากาศของเขตร้อนที่พวกเขามี
…………
ในปี 1800 ประชากรโลกมีจำนวนเกิน 1,000 ล้านคนเพียงเล็กน้อย หลังจากนั้นอีก 200 ปี ประชากรโลกเพิ่มขึ้นเป็น 8,000 ล้านคน ซึ่งหมายความว่าบรรดาประเทศที่มีความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีการเกษตรสามารถที่จะเลี้ยงดูประชากรของตนเองได้อย่างง่ายดาย และเมื่อมีความก้าวหน้าทางการแพทย์รวมถึงด้านอื่น ๆ เข้ามาประกอบแล้ว จำนวนประชากรก็ยิ่งพุ่งทะยานขึ้น แต่โชคไม่ดีที่หลายประเทศในเขตร้อนไม่ได้พัฒนาเทคโนโลยีด้วยอัตราเร็วแบบเดียวกันกับประเทศในเขตหนาว ที่เมื่อฤดูกาลเปลี่ยนแปลงไปก็บีบให้อุตสาหกรรมการเกษตรต้องหาแนวทางที่เฉพาะในการหล่อเลี้ยงประชากรของตน
ในความเป็นจริงแล้ว มีประเทศจำนวน 12 ประเทศที่มีภาคเทคโนโลยีการเกษตรที่ก้าวหน้าและยิ่งใหญ่มากที่สุด แต่ไม่มีประเทศไหนเลยที่ตั้งอยู่ในแถบเขตร้อน โดยประเทศชั้นนำสามประเทศแรกได้แก่ สหรัฐฯ อังกฤษและแคนาดา
ถึงตอนนี้แทนที่จะถูกผลักดันให้มุ่งไปกับการเกษตรแต่เพียงอย่างเดียว รัฐบาลของหลายประเทศในเขตหนาวได้ขยับความสนใจของพวกเขาไปยังเรื่องอื่น อย่างเช่นภาคเศรษฐกิจที่มีอนาคตสดใสอย่างเทคโนโลยีการสื่อสาร ความก้าวหน้าทางคอมพิวเตอร์และยานพาหนะ หลายประเทศในเขตร้อนไม่ได้รับประโยชน์ทางเทคโนโลยีการเกษตรแบบเดียวกันนี้ ในแต่ละปีผ่านไปโดยปราศจากเทคโนโลยีทางการเกษตรหรือนวัตกรรมใหม่ ๆ เพื่อปรับปรุงการเก็บเกี่ยวผลผลิต ประชาชนก็ยากจน ประเทศในเขตร้อนต่างก็เน้นไปที่การพยายามจะอยู่รอดและหาอาหารมาเลี้ยงครอบครัวมากกว่าเรื่องนวัตกรรมและการเติบโตทางเศรษฐกิจของประเทศ ถึงแม้อาจจะมีเทคโนโลยีทางการเกษตรที่ได้พัฒนาขึ้นในประเทศเขตหนาวและส่งต่อข้ามพรมแดนไปยังประเทศเขตร้อนอื่น ๆ ได้ก็ตาม แต่ก็ยังนวัตกรรมบางอย่างที่ทำให้การทำฟาร์มในเขตหนาวมีความยั่งยืนและอุดมสมบูรณ์ที่ไม่อาจทำให้ได้ผลเช่นเดียวกันในเขตร้อน
นอกจากนั้นแล้ว ยังมีเทคโนโลยีการเกษตรบางอย่างที่สามารถก่อประโยชน์ยังที่อื่น ๆ ของโลก แต่ทว่าก็ไม่ได้มีการแบ่งปันเทคโนโลยีดังกล่าวอย่างเป็นรูปธรรมกับประเทศยากจน เนื่องจากมันไม่ได้ก่อให้เกิดรายได้หรือผลกำไรให้กับบริษัทหรือรัฐบาลที่เป็นผู้คิดค้นนวัตกรรมดังกล่าว
มีต่อตอนที่ 3
